Vlaams Taaldecreet versoepeld voor individuele arbeidsovereenkomsten

Krachtens het Vlaams Taaldecreet van 19 juli 1973 zijn alle ondernemingen met exploitatiezetel in het Nederlandse taalgebied verplicht om de Nederlandse taal te gebruiken bij de sociale betrekkingen tussen werkgevers en werknemers en voor de wettelijk voorgeschreven akten en bescheiden van een onderneming.

Handelingen of documenten die niet beantwoordden aan deze taalvoorwaarde, o.a. een arbeidsovereenkomst, zijn volgens het decreet nietig.

De voorschriften van het Taaldecreet gelden tevens voor buitenlandse ondernemingen met exploitatiezetel in het Nederlandse taalgebied, zelfs indien de gebruikelijke voertaal in die bedrijven niet het Nederlands is.

1. In strijd met Europese regelgeving

In zijn arrest van 16 april 2013 oordeelde het Europese Hof van Justitie dat het Vlaamse Taaldecreet in grensoverschrijdende arbeidsrelaties in strijd is met het vrij verkeer van werknemers.

Volgens het Hof vormt de regeling, voorzien in het Taaldecreet, een belemmering voor het vrij verkeer van werknemers. Het Hof bekritiseerde voornamelijk de verplichting om ook de arbeidsovereenkomsten met een grensoverschrijdend karakter op te stellen in het Nederlands zonder dat beide partijen noodzakelijk een kennis moeten hebben van het Nederlands. Het Hof oordeelde dat in zulke gevallen de arbeidsovereenkomsten in een andere dan de officiële taal van de lidstaat moeten kunnen worden opgesteld.

2. Aanpassing van het Vlaamse Taaldecreet ingevolge het arrest van het Europese Hof van Justitie

De Vlaamse Wetgever heeft het Taaldecreet, naar aanleiding van het beschreven arrest, aangepast om tegemoet te komen aan de kritiek van het Europese Hof van Justitie.

Op 2 mei 2014 trad het wijzigingsdecreet van 14 maart 2014 in werking. (Decreet tot wijziging van artikel 1, 2, 4, 5, 12 en 16 van het decreet van 19 juli 1973 tot regeling van het gebruik van de talen voor de sociale betrekkingen tussen werkgevers en werknemers, alsmede van de door de wet en verordeningen voorgeschreven akten en bescheiden van ondernemingen (B.S. 22 april 2014)).

Hoewel de Vlaamse Wetgever spreekt van een wijziging van het Taaldecreet, is er in wezen slechts weinig “gewijzigd” sinds de inwerkingtreding van dit wijzigingsdecreet.

De Nederlandse taal blijft de basistaal voor de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en de werknemers. Hetzelfde principe geldt voor de wettelijk voorgeschreven akten en bescheiden van de onderneming.

De enige wijziging is gebeurd op het niveau van individuele arbeidsovereenkomsten met grensoverschrijdend karakter.

Voortaan kan immers bijkomend een rechtsgeldige versie worden opgemaakt van de individuele arbeidsovereenkomst in een officiële taal van de Europese Unie of van de Europese Economische Ruimte. Deze (andere) taal dient tevens door alle betrokken partijen te worden begrepen. Vervolgens heeft de Vlaamse Wetgever voorzien dat in geval van onenigheid tussen de beide versies, de Nederlandse versie zal prevaleren. Bovendien kan niet elke werknemer gebruik maken van deze regeling.

In geval van onenigheid tussen de beide versies, zal de Nederlandse versie prevaleren

Deze regeling geldt immers enkel voor de werknemers :

• met woonplaats in een andere lidstaat van de Europese Unie of van een lidstaat van de Europese Economische Ruimte die geen lid is van de Europese Unie (Ijsland, Liechtenstein en Noorwegen),
  
• die in België wonen en gebruik hebben gemaakt van hun recht van vrij verkeer van werknemers of van de vrijheid van vestiging, (zoals gewaarborgd en door artikel 45 en 49 van het verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en door verordening (EU) nr. 492/2011), en,
  
• die onder het vrij verkeer van werknemers vallen op grond van een internationaal of supranationaal verdrag.

Alle andere documenten en handelingen binnen de arbeidsrelatie kunnen enkel rechtsgeldig in het Nederlands gebeuren. Niettemin staat het elke werkgever vrij om bij elk document een vertaling bij te voegen, zonder dat deze evenwel rechtsgeldige waarde heeft, en zolang het origineel rechtsgeldig document maar in het Nederlands is opgesteld.

3. Sancties

Ondernemingen die het decreet niet naleven, kunnen een administratieve of strafrechtelijke boete oplopen. Voorheen was ook voorzien in een gevangenisstraf, die nu afgeschaft is.

De werkgever is aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door zijn nietige stukken of handelingen

De stukken of handelingen in strijd met het decreet zijn nietig. De nietigheid wordt ambtshalve door de rechter vastgesteld. Deze nietigheid is geldig tot de indiening van de vervangende stukken bij de griffie van de arbeidsrechtbank. De nietigverklaring kan geen nadeel berokkenen aan de werknemer. De werkgever is aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door zijn nietige stukken of handelingen in het nadeel van de werknemer of van derden.

4. Besluit

De taal die moet gebruikt worden voor de sociale betrekkingen tussen werkgevers (met een exploitatiezetel in het Nederlandse taalgebied) en werknemers, voor de wettelijk voorgeschreven akten en bescheiden van de ondernemingen en voor alle documenten die bestemd zijn voor het personeel, blijft het Nederlands.

Een uitzondering wordt gemaakt voor de individuele arbeidsovereenkomst, waarvan een bijkomende rechtsgeldige versie in een andere taal dan het Nederlands mag worden opgesteld, onder de hoger beschreven voorwaarden. Dit is een optie maar geen verplichting.

Ondanks het feit dat de Vlaamse wetgever het Taaldecreet lichtjes gewijzigd heeft onder druk van het Europese Hof, blijft het Taaldecreet als gevolg hebben dat de Nederlandse taal primordiaal blijft in Vlaanderen en de andere talen “accessoir”. Het gewijzigde decreet benadrukt immers dat de Vlaamse Gemeenschap het gebruik van de Nederlandse taal in de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en de werknemers aanmoedigt, met het oog op de bescherming van de werknemers en ter versterking van de sociale cohesie.