- Handels - en Economisch Recht
- Mathieu Maniet - Leo Peeters
- Belgische mededingingsrecht , KMO , Belgische mededingingsautoriteit
Het is genoeglijk bekend dat België een echt KMO-land is en velen onder hen beschikken niet over
een eigen juridische dienst.
Daarom is het belangrijk dat ondernemers zo goed mogelijk worden geïnformeerd over de wetgeving
die van toepassing is op hun activiteiten.
In onze open economie kunnen bepaalde begrippen van de Belgische mededingingsrecht cruciaal
blijken. Het is in die context dat de Belgische mededingingsautoriteit op 4 juli 2016 een
praktische gids voor de Belgische KMO’s heeft gepubliceerd. We geven u hierbij een korte
samenvatting.
U kunt de integrale tekst consulteren door hier te klikken.
De gids bestaat uit vier hoofdpunten:
De gids herneemt dat de mededingingsregels zowel door de Belgische wetgeving (Wetboek Economisch Recht) als door het Europees recht (VWEU) zijn vastgelegd. Deze regels zijn over het algemeen vrij gelijkaardig.
Er bestaan twee soorten concurrentiebeperkende praktijken: verboden afspraken en misbruik van een machtspositie.
Verboden afspraken omvatten alle contracten en overeenkomsten die tot doel hebben de mededinging
te beperken of die leiden tot een beperking van de mededinging.
Er bestaan echter uitzonderingen die van toepassing zijn mits aan bepaalde voorwaarden wordt
voldaan.
Daarnaast heeft de Europese Commissie een aantal groepsvrijstellingen vastgelegd, waarvan de
groepsvrijstelling voor verticale beperkingen relevant is voor KMO’s. Behalve de verder nog te
bespreken zogeheten hardcore restrictions, zijn de meeste potentieel beperkende bepalingen
toegelaten als het marktaandeel van leveranciers en afnemers op de relevante markt kleiner is dan
30% en de overeenkomst niet geldt voor langer dan vijf jaar.
Verder heeft de Europese Commissie een bekendmaking gedaan over overeenkomsten waarvan de geschatte
impact te laag is om de mededinging te beperken.
Een bedrijf dat op de markt voor een product of een dienst een machtspositie heeft, mag daar
geen misbruik van maken. Ook KMO’s kunnen een machtspositie hebben, in een nichemarkt bijvoorbeeld.
Misbruik zou kunnen bestaan in de toepassing van te hoge, te lage of discriminerende prijzen, of de
weigering om te leveren.
Tot slot worden ook de concentraties van bedrijven gecontroleerd. Een concentratie moet worden
aangemeld en op voorhand goedgekeurd indien de betrokken ondernemingen samen in België een totale
omzet hebben van meer dan € 100.000.000 en ten minste twee van hen in België een omzet hebben van
ten minste 40 miljoen euro.
Daar kunnen kmo’s bij zijn, en bij elke overname moet al wie een omzet van 40 miljoen euro heeft
hier naar kijken.
Het is ten strengste verboden om:
De betrokken bedrijven die zich schuldig maken aan restrictieve praktijken, zijn onderhevig aan
een boete van maximaal 10% van de geconsolideerde omzet in België.
Natuurlijke personen die het misdrijf plegen kunnen ook geconfronteerd worden met een boete van
maximaal 10.000 euro. Ingeval van samenspannen bij overheidsopdrachten, kunnen strafrechtelijke
sancties met inbegrip van een gevangenisstraf worden opgelegd.
Ter informatie, in een van onze eerdere
artikelen over de richtsnoeren inzake clementie in kartelzaken worden de
vrijstellingsvoorwaarden beschreven die ter beschikking staan van een onderneming alsook voor de
immuniteit van vervolging waar particulieren zich kunnen op beroepen.
Op contractueel vlak, worden de verboden clausules als nietig beschouwd door de rechter en hebben
de schadelijdende personen het recht om een schadevergoeding te eisen.
Vele bedrijven beschikken nu al over compliance-programma's inzake fiscaal recht,
arbeidsrecht of milieurecht.
De Belgische mededingingsautoriteit adviseert de KMO’s om ook een compliance-programma uit te
werken in het kader van het mededingingsrecht.
De eerste stap bestaat erin de risico's te evalueren, en meer bepaald te bepalen welke
marktpositie de onderneming inneemt (dominantie, marktaandelen, gesloten overeenkomsten ...).
Het kan dan opportuun zijn om een gedragscode op te stellen, die met name ter kennis moet gesteld
worden aan de personen die een risico lopen.
Het is ook nuttig om een compliance verantwoordelijke aan te stellen, die als aanspreekpunt dient
om te adviseren maar ook te rapporteren aan de aandeelhouders en kaderleden van het bedrijf.
De personen die een mededingingsrechtelijk risico lopen, volgen bij voorkeur een aangepaste
training bij het opnemen van hun functie, maar ook tijdens hun loopbaan op een ad hoc basis om de
valkuilen te identificeren en goede reflexen te verwerven.
Deze gids geeft praktische en bruikbare informatie aan KMO’s.
Het is echter niet allesomvattend en het belangrijkste doel bestaat erin bedrijven te
sensibiliseren naar het mededingingsrecht toe.
Het is dan ook slechts een eerste preventiemiddel tegen schendingen van de regels van het
mededingingsrecht.
Bedrijven waarvan de activiteiten onderhevig zijn aan de toepassing van het mededingingsrecht of
overwegen om transacties te doen zoals beschreven in de hoger beschreven punten 1 en 2, hebben er
alle belang bij om een raadsman te raadplegen.
Uiteraard staan wij graag ter uwer beschikking om u in de eerste plaats te helpen problemen te
vermijden met betrekking tot de mededingingsregels, u bij te staan ingeval u een transactie doet
(een overname, verkoop of fusie) en om u te begeleiden in de betrekkingen met de Belgische
mededingingsautoriteit.