Occasioneel telewerk

Het Belgisch arbeidsrecht voorziet sinds meerdere jaren een aantal specifieke bepalingen omtrent thuiswerk en telewerk dat op regelmatige basis (deeltijds of voltijds) uitgevoerd wordt. 

Telewerk op occasionele basis als gevolg van overmacht of persoonlijke redenen wordt nu voorzien door de wet "Werkbaar en Wendbaar Werk".

De sociale partners zijn niet heel tevreden met dit initiatief van de wetgever aangezien zij zelf een collectieve arbeidsovereenkomst aangaande occasioneel telewerk binnen de Nationale Arbeidsraad aan het onderhandelen waren. Het lijkt alsof de wetgever de sociale partners opzij heeft willen zetten. Zij kregen de mogelijkheid om een collectieve arbeidsovereenkomst te sluiten omtrent occasioneel telewerk voor 1 februari 2017, zo niet, worden de bepalingen van de wet aangaande occasioneel telewerk retroactief van kracht vanaf 1 februari 2017. Bij wet, goedgekeurd op 23 februari 2017, de sociale partners de mogelijkheid bieden om een regeling uit te werken voor 1 februari 2017! Wat ons betreft, een eigenaardige werkwijze.

1. Wat is occasioneel telewerk?

Occasioneel telewerk wordt gedefinieerd als: "…organisatie en/of uitvoering van het werk in het kader van een arbeidsovereenkomst waarbij, met gebruikmaking van informatietechnologie, werkzaamheden die ook op de bedrijfslocatie van de werkgever zouden kunnen worden uitgevoerd, incidenteel en niet op regelmatige basis buiten die bedrijfslocatie worden uitgevoerd."

2. Hoe kan de werknemer beroep doen op de regeling betreffende het occasioneel telewerk?

Een werknemer mag beroep doen op het verrichten van occasioneel telewerk indien het voor hem onmogelijk is om zijn werk te verrichten in de bedrijfsgebouwen van de werkgever omwille van overmacht of omwille van persoonlijke redenen voor zover hij een functie en/of activiteiten uitoefent die verenigbaar is/zijn met occasioneel telewerk. 

Hij dient het verzoek in bij zijn werkgever binnen een redelijke termijn. Zijn verzoek moet de redenen waarom hij occasioneel telewerk aanvraagt, vermelden.

De regeling legt geen verplichting op aan de werknemer om de werkgever een indicatie te geven van de duur van het occasioneel telewerk. Voortgaande op de voorbeelden die gehanteerd worden in de Memorie van Toelichting, lijkt het dat de wetgever heel korte periodes van occasioneel telewerk beoogt.

Bovendien is het verzoek van de werknemer aan geen enkele formaliteit onderworpen; het mag schriftelijk, mondeling, via telefoon, via e-mail, …

De werkgever, daarentegen, die van oordeel is dat hij het verzoek niet kan inwilligen, moet de redenen van zijn weigering zo spoedig mogelijk schriftelijk meedelen.

Hoe dit allemaal in de praktijk zal worden omgezet, blijft naar onze mening, een open vraag, bijvoorbeeld in het geval van overmacht, hetgeen een plots en onverwacht gebeuren is die het de werknemer onmiddellijk onmogelijk maakt om werk te verrichten in de bedrijfsgebouwen van de werkgever.

Bovendien wordt van de werkgever en de werknemer verwacht dat zij het eens zijn over bepaalde aspecten van occasioneel telewerk, waaronder:

• de uitrusting en de technische bijstand die nodig is voor het verrichten van telewerk, die door de werkgever ter beschikking moet worden gesteld;
• de bereikbaarheid van de werknemer tijdens het occasioneel telewerk;
• de compensatie door de werkgever voor de uitgaven gedaan ten gevolge het occasioneel telewerk.

Opnieuw, hoe een dergelijke overeenkomst kan gesloten worden tussen beide partijen op zo een korte termijn, zoals in het geval van overmacht, blijft een open vraag en wat er gebeurt indien een dergelijke overeenkomst op zulke korte tijd niet kan gesloten worden, is niet duidelijk. 

Meer nog, het is ook niet duidelijk of een dergelijke overeenkomst op voorhand kan gesloten worden tussen de partijen om daarna gebruikt te worden voor alle opeenvolgende gevallen van occasioneel telewerk, dan wel of een dergelijke overeenkomst moet gemaakt worden naar aanleiding van elk verzoek apart.

3. Mogelijkheid om occasioneel telewerk te regelen op collectief vlak 

De problemen, zoals beschreven in het vorige punt, kunnen vermeden worden. 

De wet biedt immers de mogelijkheid om bepaalde aspecten van het occasioneel telewerk te regelen bij een collectieve arbeidsovereenkomst of bij arbeidsreglement, door een kader uit te werken waarin occasioneel telewerk kan worden toegepast. 

Dit kader moet de volgende elementen bevatten:

• de functies en/of de activiteiten die in aanmerking komen voor occasioneel telewerk;
• de procedure voor het indienen en toekennen van occasioneel telewerk;
• de uitrusting en de technische bijstand, die nodig is voor het verrichten van occasioneel telewerk en die ter beschikking moet worden gesteld door de werkgever;
• de bereikbaarheid van de werknemer tijdens het occasioneel telewerk;
• de compensatie door de werkgever voor uitgaven gedaan als gevolg van occasioneel telewerk.

4. Rechten en plichten van de occasionele telewerker

Een occasionele telewerker heeft recht op dezelfde werkvoorwaarden, werklast en prestatievereisten, als deze die van toepassing zijn op de werknemer die gelijkaardig werk uitoefent in de bedrijfsgebouwen van de werkgever.

De occasionele telewerker organiseert zelf zijn werktijd in overeenstemming met de toepasbare werkuren. Dit impliceert dat van hem verwacht wordt dat hij hetzelfde aantal werkuren presteert, maar dat de uren buiten het gewoonlijk toepasselijk werkrooster kunnen worden gepresteerd.

Tot slot, heeft de telewerker het recht om zelf de plaats waar het werk wordt uitgevoerd te kiezen, dit is hetzij in zijn woonplaats of elders.

5. Arbeidsongevallenverzekering

Voor wat betreft de arbeidsongevallenverzekering, stellen zich dezelfde vragen met betrekking tot de dekking van de werknemer, als deze die werden opgeworpen bij de regeling van het gewoon telewerk. Alleen, daar waar deze aspecten in het kader van het gewone telewerk werden aangepakt bij de collectieve arbeidsovereenkomst n° 85, worden zij niet behandeld in de wet betreffende "Werkbaar en Wendbaar Werk".