Het UBO-register

De wet van 18 september 2017 ter voorkoming van witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten werd gepubliceerd in de Belgisch Staatsblad van 6 oktober 2017. Deze wet zorgt voor de omzetting van de richtlijn 2015/849 van 20 mei 2015 die we in een eerder artikel reeds hadden besproken. Deze wet is op 16 oktober 2017 in werking getreden en trekt de vorige wet van 11 januari 1993 in.

Deze wet biedt een volledige actualisering en vernieuwing van de wetgeving betreffende de strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, rekening houdend met belangrijke ontwikkelingen op Europees en internationaal vlak, waaronder de aanbevelingen van de Financiële Actiegroep (FAG).

Hieronder bespreken we de belangrijkste nieuwigheid die door deze wet wordt ingevoerd: de oprichting van een Register van de Uiteindelijke Begunstigden, het zogenaamde UBO-register.

Dit register vormt een aanvullend instrument voor de verplichtingen in verband met aangifte en waakzaamheid, en heeft als doel om adequate, accurate en actuele informatie te verstrekken over de uiteindelijke begunstigden van  ondernemingen, VZW’s, fiducieën en trusts die in België gevestigd zijn.

1. Wie zijn de uiteindelijke begunstigden?

Het begrip "uiteindelijke begunstigde" heeft betrekking op bedrijven en natuurlijke personen die de uiteindelijke eigenaar zijn van of zeggenschap hebben over een juridische entiteit, omdat zij rechtstreeks of onrechtstreeks een voldoende percentage aandelen, stemrechten of een deelname in het kapitaal bezitten van deze entiteit.

Participatie in het aandeel of in het kapitaal (meer dan 25%) van een bedrijf zal nu een teken zijn van rechtstreekse eigendom, of onrechtstreekse eigendom indien de participatie verloopt via een ander bedrijf.

Indien geen natuurlijk persoon voldoet aan de definitie van de uiteindelijke begunstigde of als het niet zeker is dat de geïdentificeerde personen de uiteindelijke begunstigden zijn, moet(en) de natuurlijke persoon of personen die de functie van directeur vertegenwoordigen, worden geïdentificeerd.

De uiteindelijke begunstigden van een non-profit organisatie of een stichting kunnen de leden van de raad van bestuur zijn, de personen die bevoegd zijn om de vereniging te vertegenwoordigen, de personen die belast zijn met het dagelijks bestuur, de oprichters van een stichting, de natuurlijke personen of waar deze personen nog niet zijn aangewezen, de categorie natuurlijke personen in wiens hoofdbelang de vereniging of stichting is opgenomen of uitgebaat wordt, en elke andere natuurlijke persoon die op andere wijze de uiteindelijke controle uitoefent op de vereniging of stichting.

Voor trusts is het de oprichter, de fiduciebeheerder, de protector, de begunstigden of de categorie van personen in wiens hoofdbelang de fiducie of de trust werd opgericht of werkzaam is en elke andere natuurlijke persoon die uiteindelijke zeggenschap uitoefent over de fiducie of trust omdat hij rechtstreeks of onrechtstreeks of via andere middelen eigenaar is.

2. Wat wordt er in het UBO-register vermeld?

Zoals reeds vermeld, moet het register voldoende, accurate en actuele informatie bevatten over de uiteindelijke begunstigden. De exacte inhoud van die informatie moet echter nog in een koninklijk besluit worden vastgelegd.

Uit de richtlijn blijkt evenwel dat het centrale register tenminste de naam, maand en het jaar van de geboorte, de nationaliteit en het land van verblijf van de uiteindelijk begunstigde moet bevatten, alsmede de aard en omvang van de werkelijke rente.

In ieder geval is het de taak van de vennootschappen en andere rechtspersonen die in België gevestigd zijn om de informatie over hun uiteindelijke begunstigden te verzamelen en te bewaren.

3. Wie heeft toegang tot het UBO-register?

Op dit ogenblik zijn de praktische modaliteiten van de werking van het UBO-register nog niet vastgelegd in een Koninklijk Besluit.

Daarom kan men zich nu enkel verlaten op de richtlijn, die voorziet in:

• een onbeperkte toegang voor de bevoegde autoriteiten van de lidstaten en de financiële inlichtingeneenheden (bijv. CTIF);
• een toegang die enkel bestemd is voor een opzoeking met betrekking tot de eigen klantenkring door entiteiten die onderworpen zijn aan de verplichtingen tot identificatie en waakzaamheid; en
• een zeer beperkte toegang voor elke persoon of organisatie die een legitiem belang kan aantonen.

De richtlijn biedt ook van geval tot geval en in uitzonderlijke omstandigheden afwijkingen met betrekking tot de toegang tot het UBO-register voor rechtspersonen en natuurlijke personen die een belang kunnen tonen, met name wanneer deze toegang de uiteindelijke begunstigde zou blootstellen aan een risico op fraude, ontvoering, chantage, geweld of intimidatie of ingeval de uiteindelijke begunstigde minderjarig of onbekwaam is.

In afwachting van de bekendmaking van het koninklijk besluit bestaat er onzekerheid over de mogelijkheid voor de belastingdienst om toegang te krijgen tot het UBO-register voor een ander doel dan het voorkomen van het witwassen van geld en de bestrijding van de financiering van terrorisme, namelijk in het kader van een eenvoudige belastingaudit.

4. Besluit

Ondanks het feit dat de wet al in werking is getreden, moeten we wachten op de publicatie van het koninklijk besluit om kennis te nemen van de praktische werking en de wijze van gebruik van dit register.

We volgen het wetgevingsproces nauw op de voet en informeren u in alle geval over de inhoud van het Koninklijk Besluit dat wordt gepubliceerd.