Gaan we vanaf 1 januari 2016 naar een KMO-vriendelijker landschap?

Dit is een van de gevolgen van de Omzetting naar Belgisch recht van de Europese Richtlijn 2013/34/EU betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen. 

Dankzij de Omzettingswet en bijbehorend Koninklijk Besluit van 18 december 2015 zullen de administratieve lasten voor KMO’s aanzienlijk dalen.

1. Achtergrond

Richtlijn 2013/34/EU kadert in de overkoepelende Small Business Act for Europe van 2008 waarmee de EU een soepel klimaat wil creëren voor KMO’s in Europa.

De hoofddoelstelling bestaat erin om de ondernemingsgeest in Europa aan te wakkeren en dit door (I) de administratieve lasten te verlagen en (II) fiscale gunstmaatregelen in het leven te roepen.

Deze beide elementen zijn terug te vinden in de Omzettingswet en het bijhorende Koninklijk Besluit en worden hieronder afzonderlijk besproken.

2. Administratieve vereenvoudiging voor bepaalde vennootschappen

De wijzigingen situeren zich op twee vlakken: in de eerste plaats worden de drempels voor kleine vennootschappen opgetrokken en vervolgens wordt een nieuwe categorie van vennootschap ingevoerd, “de microvennootschap”.

2.1 Verhoging drempels voor kleine vennootschappen

Een kleine vennootschap mag ervoor kiezen om een verkorte jaarrekening te gebruiken en kan zo genieten van een vereenvoudigde administratie.
Om gekwalificeerd te worden als 'kleine vennootschap' moet een vennootschap erover waken dat het onder twee van drie wettelijke drempels blijft.
De Omzettingswet heeft deze drempels opgetrokken, zodat, vanaf 1 januari 2016, de volgende criteria gelden:

Bovendien is de uitzondering met betrekking tot vennootschappen die op jaarbasis gemiddeld meer dan 100 werknemers telt, niet hernomen. Indien een vennootschap onder de eerste twee drempels bleef maar meer dan 100 werknemers had, werd ze automatisch "groot". Voortaan zullen deze vennootschappen met meer dan 100 werknemers alleen "groot" zijn indien er nog een andere drempel wordt overschreden.
Het gevolg van deze drempelverhoging is dat vanaf 2016 veel meer "kleine" vennootschappen onder deze nieuwe drempels zullen blijven.
Daarenboven zullen naar alle waarschijnlijkheid veel vennootschappen ook langer "klein" blijven.
De Omzettingswet bepaalt immers dat indien twee van de bovengenoemde drempels overschreden worden, dit slechts gevolgen zal hebben (en dus zal leiden tot herkwalificatie) wanneer deze overschrijdingen zich gedurende twee achtervolgende boekjaren voordoen (consistentiebeginsel).

2.2 Invoering van microvennootschappen

De invoering van microvennootschappen op 1 januari 2016 kadert eveneens in het Europees initiatief om de lasten bij bedrijven aanzienlijk te verminderen.
De criteria waaraan op datum van de jaarafsluiting moet voldaan zijn om te genieten van de bijbehorende voordelen van een microvennootschap zijn:

Om als een microvennootschap beschouwd te worden, mogen twee drempels niet worden overschreden.
Echter, van zodra er meer dan één criterium wordt overschreden, heeft dit slechts gevolgen wanneer dit zich gedurende twee achtereenvolgende boekjaren voordoet. Dit betekent dat wanneer meer dan één drempel overschreden wordt in één boekjaar, men  dit nog kan corrigeren zonder het statuut van microvennootschap te verliezen.
Er geldt echter een grote uitzondering. Indien een vennootschap voldoet aan alle voorwaarden maar een moeder- of dochtervennootschap is, zal zij niet kunnen gekwalificeerd worden als microvennootschap.
De Commissie voor Boekhoudkundige Normen stelt voor om microvennootschappen juridisch te beschouwen als een subcategorie van de kleine vennootschappen. Dat is ook zo in de wet opgenomen zodat wanneer een wetsartikel verwijst naar een "kleine" vennootschap hier dan ook de microvennootschappen in vervat zitten, tenzij expliciete vermelding van het tegendeel.
Het belangrijkste gevolg van de Omzettingswet en de creatie van de microvennootschap is dat deze wordt vrijgesteld van het opmaken van een jaarverslag en maar in beperkte mate toelichting zal moeten geven bij de jaarrekening. 
De manier waarop de microvennootschappen hun jaarrekening zullen moeten opstellen wordt uitgewerkt in het bijbehorend Koninklijk Besluit.

3. Wijzigingen op fiscaal vlak

De kwalificatie als microvennootschap brengt echter niet enkel een administratieve vereenvoudiging met zich mee. 
De Omzettingswet voert ook twee fiscale gunstmaatregelen in ten voordele van de microvennootschap.
De eerste gunstmaatregel bepaalt dat personen die instappen in het kapitaal van een startende microvennootschap, vanaf aanslagjaar 2016 kunnen genieten van een belastingvermindering van 45% (in tegenstelling tot 30% in geval van verwerving van aandelen van een "kleine" vennootschap).
Er zijn wel enkele beperkingen aan dit fiscaal voordeel. Zo geldt het enkel voor inbrengen in geld en wordt het slechts toegekend voor deelnemingen tot 100.000 euro per belastbaar tijdperk.

Het tweede fiscale voordeel dat wordt ingevoerd heeft betrekking op de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing. Er is voorzien dat microvennootschappen die ten hoogste 4 jaar oud zijn slechts 80% van hun bedrijfsvoorheffing, die ze inhouden op de bezoldigingen die ze vanaf 1 augustus 2015 betalen aan hun werknemers, moeten doorstorten aan de Schatkist (in tegenstelling tot 90% voor "kleine" vennootschappen).

4. Conclusie

De Belgische regering heeft een duidelijk signaal willen geven aan de KMO’s. Voortaan worden deze ontheven van bepaalde administratieve plichten en fiscale lasten waardoor ze zich beter kunnen focussen op hun kerntaak: namelijk "ondernemen". 
De wetswijzigingen zorgen voor een soepeler klimaat voor bestaande en toekomstige ondernemers en vallen als dusdanig enkel toe te juichen.